طی دو سه سال اخیر بحث تحول دیجیتال یا Digital transformation به یک بحث کلیدی در حوزه‌های مختلف کسبوکار تبدیل شده است. تحول دیجیتال به فرآیندی اطلاق می‌شود که طی آن تکنولوژی‌های دیجیتال، در تمام حوزه‌های صنعت کسبوکار یا تجارت اعمال می‌شوند. این فرآیند می‌تواند شیوه‌های خدمات رسانی کسبوکارها به مشتریان را از پایه تغییر دهد. تحول دیجیتال، جزو تغییرات فرهنگی نیز محسوب می‌شود و صاحبان کسبوکار را ملزم می‌کند تا دائما اوضاع خود را به چالش کشیده و مدام تحقیقات و آزمایش‌های مختلف انجام دهند تا نقاط ضعف خود رابه موقع پیدا کنند.
تحول دیجیتال می‌تواند شغل‌هایی سنتی مانند بازاریابی و خدمات به مشتریان را توسعه دهد. این مفهوم جدید می‌تواند طیف متنوعی از تکنولوژی‌ها را شامل شود اما در حال حاضر پر کاربرد ترین آنها ، پردازش ابری، اینترنت اشیا، مدیریت داده‌های بزرگ ( بیگ دیتا) و هوش مصنوعی است. تحول دیجیتال، فقط درمورد دنیای تکنولوژی نیست بلکه شیوه‌های عملکرد کسبوکارها را نیز تغییر داده و به نوعی در این زمینه فرهنگ جدیدی عرضه می‌کند. به همین دلیل آشنایی با آن برای فعالان حوزه تجارت، حیاتی است. طی سال‌های اخیر پروژه‌های تحول دیجیتال که پروژه‌های بزرگی هم هستند باعث تغییرات بزرگ در شرکت‌ها و سازمان‌های بزرگ شده است. پروژه‌های تحول دیجیتال، می‌تواند به شرکت‌ها و ارگان‌های بزرگ این قدرت را بدهد تا در رقابت با رقبای زیرک عرصه تکنولوژی، عقب نیفتند. البته این پروژه‌های تحول دیجیتال عموما پروژه‌های بزرگی هستند و ریسک آنها نیز بالاست ولی در هر صورت به رشد کسبوکار، کمک می‌کند.
عبارت تحول دیجیتال، این روزها در صنعت آی‌تی زیاد استفاده می‌شود و معنی آن هم می‌تواند بسته به شرایط، متفاوت باشد. اما نکته اصلی این تحول، که اکثرا روی آن توافق دارند این است که این انقلاب، می‌تواند تغییرات اساسی و مهمی در فرهنگ تجارت ایجاد کند. براساس گزارش IDC، در سال ۲۰۱۷، هزینه‌هایی که در سراسر جهان روی حوزه تحول دیجیتال انجام شده- سخت افزاری، نرم افزاری و سرویس‌ها- از مرز ۳/ ۱ تریلیون دلار گذشته است. پیش‌بینی شده که شرکت‌های تحقیقاتی تکنولوژیک این هزینه را تا سال ۲۰۲۱ به ۱/ ۲ تریلیون دلار برسانند. در نظر سنجی که توسط شرکت تحقیقاتی گارتنر از ۴۶۰ مدیر ارشد انجام شده، ۶۲ درصد عنوان کرده‌اند که بخش مدیریتی جدیدی برای تحول دیجیتال در شرکت خود در نظر گرفته‌اند و برنامه دارند که کسبوکار خود را به سمت دیجیتالی شدن سوق دهند. بیش از نیمی از این تعداد گفتند که تحول دیجیتال یکی از اهداف شرکت آنهاست.
براساس آمار مرکز تحلیلی فورستر، ۴۶ درصد مدیران ارشد معتقدند که نیمی از سود تجاری آنها، تا سال ۲۰۲۰ تحت تاثیر انقلاب دیجیتالی قرار خواهد گرفت. مجمع جهانی اقتصاد نیز اعلام کرده که تا سال ۲۰۲۵، ارزش حوزه تحول دیجیتال در جامعه و در صنعت، به ۱۰۰ تریلیون دلار می‌رسد. با وجود تمام مزایای ثابت شده که تحول دیجیتال می‌تواند به همراه بیاورد، هنوز بسیاری از مدیران کسبوکارها، بازهم نمی‌خواهند ریسک این تغییر بزرگ در صنعت را بپذیرند و آن را در استراتژی‌های مدیریتی خود اعمال کنند. طبق تحقیقی که توسط Dell EMC انجام شده، نیمی از شرکت‌ها، استارت‌آپ‌ها را به‌عنوان تهدید اصلی کسبوکار خود برمی‌شمارند. تقریبا یکی از ۱۰ مدیر ارشد معتقد است که هیچ رقیب جدی دیگری در بازار ندارد. در واقع، ۷ درصد از مدیران ارشد می‌گویند که هیچ خطری از جانب صنعت دیجیتال احساس نمی‌کنند. اما واقعیت چیز دیگری است و مسوولان دنیای تجارت باید خیلی سریع نسبت به آن آگاه شوند.
شکل تحول دیجیتال چگونه است؟
تکنولوژی‌هایی مانند مدیریت داده، اینترنت اشیا یا هوش مصنوعی، به شرکت‌ها کمک می‌کنند تا مدل‌های جدید توسعه داده و شیوه‌های عملکرد خود را تغییر دهند. با توسعه و رشد زیاد دنیای تکنولوژی، اکثرمدیران ارشد حوزه تجارت نیز به میزان اهمیت دیجیتالیزه شدن کسبوکار بیشتر واقف شده‌اند. حوزه‌هایی مانند توسعه و بهبود سازی کیفیت محصولات، افزایش میزان خروجی محصولات و بهینه سازی مراحل ساخت، همگی توسط صنعت دیجیتال هدف قرار می‌گیرند. اما، افزایش سرعت توسعه کار سختی است. دیجیتال عموما به‌عنوان هنر سیاهی شناخته می‌شود که تنها متخصصان چیره دست می‌توانند به آن احاطه پیدا کنند. به همین دلیل، اکثر اوقات مدیران ارشد، مبالغ هنگفتی برای حقوق مشاورین دیجیتال خود در نظر می‌گیرند.
براساس گزارش IDC، هشتاد و پنج درصد مدیران ارشد شرکت‌ها اعلام کرده‌اند که چارچوب زمانی دو ساله برای اعمال مراحل تحول دیجیتالی در داخل کسبوکار خود دارند وگرنه از رقبا عقب می‌مانند. احتیاج به تغییر روش به سمت تحول دیجیتال، برای بسیاری از شرکت و مسوولان آنها محرز شده و اهمیت آن برای مدیریت عملکرد کارمندان و قسمت پشتیبانی از مشتریان ثابت شده است. تحول دیجیتال، آینده حوزه خدمات به مشتریان است و شرکت‌هایی که نتوانند کسبوکار خود را همگام با تکنولوژی‌های روز دنیا رشد دهند، احتمالاتا چندی دیگر از دور حذف خواهند شد.
- روزنامه دنیای اقتصاد